Skąd Się Biorą Nasze Reakcje I Odczuwane Emocje?

Skąd Te Nerwy, Złość i Lęk ?!

Gdy emocje opadną, często zastanawiamy się skąd one się biorą i co je powoduje? Skąd te nerwy i złość? Dlaczego reagujemy w określony sposób?

A mianowicie zgodnie z modelem poznawczym odczuwalne emocje zależą od naszej interpretacji danej sytuacji nie od samego zdarzenia. Owa interpretacja często znajduje wyraz w myślach automatycznych, które wpływają na nasze emocje, zachowania i odczucia fizjologiczne. Automatyczne myśli współwystępują z bardziej jawnym strumieniem myśli. Pojawiają się spontanicznie i nie są wynikiem namysłu czy zastanowienia. Częściej uświadamiamy sobie towarzysząca im emocje, ale po niewielkim przeszkoleniu możemy nauczyć się ich rozpoznawania. Myśli odnoszą się do problemów osobistych są powiązane z określonymi emocjami, w zależności od ich treści i znaczenia. Często są krótkie i przelotne. Mogą przybierać formę werbalną bądź wyobrażeniową. Zazwyczaj przyjmujemy je za prawdę nie zastanawiając się nad ich słusznością. Dopiero wówczas kształtując umiejętność ich rozpoznawania, poddawania ocenie , nabywanie bardziej przystosowawczej odpowiedzi na owe automatyczne myśli możemy wpłynąć na swoje emocje i dokonać pozytywnej zmiany nastroju. 

Owe umiejętności możemy nabywać w trakcie trwania terapii. Bieżąca rozmowa z psychologiem i omawianie trudności daje wgląd w  odczuwane emocje. Efektowne okazuje się wyjaśnienie pacjentowi istoty automatycznych myśli. Na podstawie przykładów w kontekście omawianego problemu z pacjentem terapeuta wydobywa automatyczne myśli związane ze zgłaszana trudnością, a w trakcie trwania procesu podejmują pracę nad ocena ich słuszności. Poprzez ich uświadomienie pacjent zdaje sobie sprawę z ich występowania. Przyglądając się sobie i swoim mechanizmom wyciąga wnioski skąd owe myśli się wywodzą. A podczas regularnych spotkań ma możliwość podjęcia pracy nad ich modyfikacja. Dopiero skrupulatna analiza, ocena i przeformułowanie automatycznych myśli pozwala pacjentowi na zmianę interpretacji  zdarzeń a jednocześnie wpływa na modyfikację natężenia jego reakcji na napotykane trudności. Finalnie jest możliwa redukcja wybuchów złości czy reakcji lękowych.

Oto kilka  pomocnych pytań pomocnych w wydobywaniu i modyfikacji automatycznych myśli…

1. Kluczowe jest skupienie i szczegółowy opis problematycznej sytuacji, która wywołuje niepożądane emocje/ zachowania

2. W drugim etapie ważna jest wizualizacja i wyobrażenie sobie trudnego zdarzenia

3. W następnej kolejności należy wczuć się w tą sytuację i spróbować odegrać konkretną interakcję

4. Istotna jest werbalizacja i podzielenie się owym wyobrażeniem jak i odczuciami towarzyszącymi

5. Po uświadomieniu sobie występowania automatycznych myśli dokonujemy ich oceny - co przemawia za jej słusznością ? A co może ją wykluczyć ?

6. W ostatnim etapie nabywamy umiejętność ich modyfikacji

Wiele osób popełnia przewidywalne błędy w myśleniu. Terapeuta uczy pacjentów rozpoznawać dysfunkcjonalne myśli a następnie oceniać je i modyfikować. Proces rozpoczyna się od rozpoznania automatycznych myśli wynikających ze specyficznej interpretacji pojawiającej  się w określonej sytuacji. Terapeuta powinien uważnie słuchać, aby mieć pewność, że pacjent relacjonuje rzeczywiste myśli. Konieczne jest zadawanie adekwatnych pytań w celu pomocy wydobycia i rozpoznania destruktywnych myśli. Nauka wydobywania i modyfikacji nieprzystosowawczych myśli okazuje się bardzo efektywna i ma pozytywny wpływ na zmianę nastroju pacjentów. Przyczynia się również do efektywnej terapii w leczeniu zaburzeń.

pozdrawiam, psycholog, psychoterapeuta Klaudia Put