Jak kształtować zdrową relację z jedzeniem i samym sobą
W dzisiejszej rzeczywistości często spotykamy się z coraz większą ilością różnorodnych uzależnień behawioralnych. Kiedyś najpopularniejszym było uzależnienie od substancji psychoaktywnych dziś do nich dołączają inne - równie niebezpieczne, zagrażające zdrowiu i życiu.
Od dłuższego czasu w kręgu moich zainteresowań pojawia się uzależnienie od jedzenia, nadmierna koncentracja nad spożywanymi posiłkami, fiksacje, potrzeba nadmiernej kontroli, jedzenie emocjonalne, wyrzuty sumienia te i szereg innych działań znacznie utrudniających i zaburzających funkcjonowanie coraz większego procentu społeczeństwa.
Czym jest wymienione uzależnienie jak się kształtuje, co podtrzymuje i powoduje trudność w jego zaprzestaniu, jakie są sposoby wyjścia i odzyskania kontroli?
Na te i inne pytania postaram się odpowiedzieć w tym artykule.
A więc zacznijmy od podstaw czym jest uzależnienie od jedzenia?
Uzależnienie czyli niezdrowa relacja z jedzeniem.
Niepokój, napięcie i utrata kontroli. Wymienione czynniki dysfunkcyjnie wpływają na komfort psychiczny, zdrowie jak i życie danej osoby. Przyczyniając się do kształtowania zaburzeń odżywiania. Coraz częściej obok anoreksji, bulimi czy też kompulsywnego objadania pojawia się ortoreksja czy bigoreksja, które niosą za sobą również poważne konsekwencje.
Uzależnienie od jedzenia - Nieadekwatna relacja z jedzeniem
Co przyczynia się do kształtowania owego zaburzenia. Przede wszystkim brak odpowiedniej relacji z samym sobą. Kiedy nie czujemy się dobrze z samym sobą, nie odczuwamy satysfakcji życiowej, czujemy napięcie, nie radzimy sobie z emocjami ( często też tymi nie przepracowanymi z dzieciństwa) to wszystko prowadzi do kształtowania się wszelkich zaburzeń ja i uzależnień.
W zaburzeniach odżywiania często sednem jest kontrola chęć udowodnienia sobie i całemu ,, światu”, że mam wszystko pod kontrolą sprawuje kontrolę, jestem perfekcyjny. Ale czy jak schudnę to na pewno będę szczęśliwa?
Od niewinnej diety, kontroli tego co jem, do zaburzeń i dezorganizacji życia. Nadmierne skupianie się na tym co muszę zjeść, poczucie winy wycofanie z kontaktów społecznych te i inne dysfunkcje powoduje trudna relacja z jedzeniem.
Tutaj najefektywniejsza okazuje się psychoterapia indywidualne jak i grupowa.
Na czym polega terapia?
Po pierwsze Uważność I Świadomość
Uważne zatrzymanie się podczas podejmowania decyzji pozwoli dokonać lepszego wyboru, zwracając uwagę na wartości i to co jest dla nas ważne. Świadomy wybór okazuje się wspierający w przełamywaniu destrukcyjnych nawyków żywieniowych i jest pomocny w kształtowaniu nowych.
Zamiast ślepego działania, wg schematycznej diety ułożonej przez dietetyka warto zastanowić się czego tak naprawdę chcemy, jak możemy to osiągnąć i jak działać w tym kierunku.
Świadomość, Zmiana Nastawienia, Myślenia okazuje się leczące dla naszego komfortu psychicznego.
,, nie działam za karę, lecz działam dla siebie, w zgodzie z samym sobą”, - zmiana owego myślenia okazuje się bardzo efektowna.
Zauważ swojego wewnętrznego krytyka ( kim on jest? Kogo głosy słyszysz w głowie, czym są nawracające myśli?)
Doceń siebie, zaopiekuj się sobą,
Głód? A być może ,, głód emocjonalny”? zobacz jaki to glód czego tak naprawdę potrzebujesz,
Jak tego dokonać?
Efektowna okazuje się psychoterapia zarówno indywidualna jak i grupowa
Dopiero po przez pracę nad świadomością i przyglądaniu się swoim myślom, emocjom temu co je wyzwala, możemy zdać sobie sprawę powodów wystąpienia destrukcyjnych mechanizmów i podjąć pracę nad ich zwalczaniem.
Dlaczego zajadam emocje, dlaczego w sytuacji stresu sięgam po słodycze co mi to daje?
To nie chęć zjedzenia czegoś lecz chęć redukcji napięcia. Po uświadomieniu sobie tej kwestii, możemy dopiero zastanowić się czy jest coś innego co może przyczynić się do redukcji owego napięcia, czy oby na pewno zjedzenie całej czekolady czy paczki chipsów uspokaja i rozwiązuje trudność z jaką się borykasz?
Budowanie samoakceptacji poprzez wygląd zewnętrzny, jedzenie jako chęć uzyskania pocieszenia, ucieczka przed bólem emocjonalnym, chęć spełnienia oczekiwań innych to tylko kilka aspektów prowadzących do zaburzeń odżywiania.
W celu zaprzestaniu temu błędnemu schematowi efektywna okazuje się terapia akceptacji i zaangażowania. Poczynając od uświadomienia sobie trudności, czynników wyzwalających poprzez akceptację, przyglądanie się sobie swoim mechanizmom jak i wartością. Świadomość tego co jest ważne i kluczowe, działanie w zgodzie z samym sobą i swoimi wartościami. Nabywanie umiejętności samokontroli może doprowadzić do osiągnięcia pożądanych efektów.
Zdrowe podejście w połączeniu z zbilansowaną, racjonalna dietą jest kluczem do sukcesu.
Przydatne może okazać się ćwiczenie zaczerpnięte z terapii akceptacji i zaangażowania. Ćwiczenie uważności i zatrzymania się.
STOP- proste słowo STOP będzie przypominało o tym, iż warto się zatrzymać w sytuacji dokonywania wyboru.
S- spowolnij,
T- skoncentruj się na oddechu,
O- otwórz się - daj miejsce swoim myślom i uczuciom. Pozwól na ich swobody przepływ. Tym samym uświadomisz sobie czego tak naprawdę potrzebujesz.
P- podążając za swoimi wartościami, zadaj sobie pytanie: czego chcę, jaką osobą chcę teraz się stać.
Uważność i zatrzymanie nie od razu zmieni twoje życie, lecz pozwoli na przyjrzenie się myślom i emocjom, umożliwi podejmowaniem świadomych decyzji a tym samym zbliży do osiągnięcia tego na czym Ci zależy. Działania w zgodzie z własnymi wartościami. Uświadomienie sobie dlaczego chcę to
osiągnąć, jakie korzyści z tego płyną jest kluczowe w kształtowaniu ,, nowego podejścia” do zmiany.
psycholog, psychoterapeuta Klaudia Put