Czy presja czasu i brak umiejętności radzenia sobie z emocjami w sytuacji silnego stresu może pozbawić Cię zainwestowanych pieniędzy ?
Od czego zależą wzrosty i spadki? Czy ma na to wpływ myślenie, emocjonalność - psychika i funkcjonowanie ludzkiego umysłu?
Czy można zarządzać emocjami by inwestowanie okazało się efektywniejsze?!
Jeśli podejmiemy próbę przyjrzenia się mechanizmom inwestowania i zachowaniom natury psychologicznej inwestorów to zauważymy, iż fundamentalną rolę w tym procesie odgrywają emocje. Presja, brak umiejętności zarządzania własnymi emocjami, zniekształcenia poznawcze to tylko kilka aspektów które wpływają na proces podejmowania decyzji.
Trend wzrostu,spadku, euforia, szał inwestowania czy też zbiorowa wysprzedaż i wycofanie się warunkują procesy psychiczne człowieka czyli przeciętnego inwestora. To od tego jak ludzie przeżywają stres jak radzą sobie z presją czasu zależą trendy na rynku.
Zaś od tego jak inwestor zarządza swoimi emocjami jak działa w sytuacji stresu, czy potrafi nad nim zapanować?! Czy posiada umiejętność rozgraniczenia własnych myśli , potrzeb i emocji od procesów poznawczo- emocjonalnych innych zależą zyski.
Chciwość vs Strach
Z jednej strony chęć zysku z drugiej zaś ogromny lęk przed stratą.
Osobami w procesie inwestycji zarządzają prawa psychiki, których nie jesteśmy w stanie ominąć. Prawo psychologii tłumu i brak umiejętności panowania nad własnymi emocjami ma przewagę nad inwestorem.
Jeśli przyjrzymy się teorii i prawu racjonalnego myślenia jasne jest, iż każdy inwestor potrafi ocenić wartość, zasadność danej inwestycji jak i jej ryzyko.
Wszystko jest jasne i klarowne ?
To dlaczego inwestycje są tak nieprzewidywalne?! Dlaczego większość inwestujących osób nie jest w stanie przewidzieć prawdopodobieństwa zysku i straty.
Skąd te straty skoro znamy trendy, wszystko jest jasne i możliwe po odpowiedniej analizie do przewidzenia?!
Wszystkiemu winne są emocje i procesy psychiczne człowieka
Impulsywne, podejmowanie decyzji pod wpływem emocji wyzwolonych przez informacje w mediach to naturalny proces działania każdego z nas. Poczucie świadomości i teoretyczna wiedza,schematy i skrypty myślowe ,, nie powinienem kierować się emocjami, powinienem podejmować decyzje inną niż przeciętny inwestor “, znajomość przebiegu tych wszystkich procesów to zdecydowanie za mało.
Proces decyzyjny - od czego zależy decyzja inwestora?!
Informacje, przekazy targające procesami emocjonalnymi to pierwsze na czym możemy polec, kolejny aspekt wpływający na proces decyzyjny to błąd poznawczy, błąd potwierdzenia, potrzeba przełączenia się do większości. Brak umiejętności rozgraniczenia swoich myśli od przekazów i toku myślenia prezentowanych przez społeczeństwo odgrywa fundamentalną rolę w procesie decyzyjnym.
Dlaczego się wycofuje i tracę?!
Zrozumienie psychologicznych funkcji wpływających na proces inwestowania da nam obraz rzeczywistego stanu rzeczy.
Dlaczego rynki finansowe są nieprzewidywalne i dlaczego inwestorzy tracą pieniądze, zamiast je zarabiać?! Dlaczego nie wytrzymują presji czasu, wyprzedając wcześniejsze inwestycje?!
A mianowicie wynika to, że odczuwanie straty wiążącej się z utratą korzyści dla procesów psychicznych człowieka jest jednoznaczny z maksymalnym progiem bólu fizycznego, a odczuwany dyskomfort przewyższa niszcząc motywację i wytrwałość w dążeniu do zysków.
Od czego zależy podjęcie decyzji - Czy zaryzykuje czy się wycofam
Wszystko zależy od procesów psychicznych. Mózg człowieka składa się z trzech części. Pnia mózgu, który jest odpowiedzialny za impulsy, popędy i zachowania impulsywne. Systemu limbicznego, który zarządza emocjami oraz Neocortexu - kory, która jest odpowiedzialna za analizę i myślenie racjonalne.
Dlaczego człowiek się wycofuje, nie potrafi wytrwać w presji czasu ?
A mianowicie kiedy stres włada procesami psychicznymi automatycznie kontrolę nad całym przebiegiem przejmuje układ limbiczny. Kora zostaje odłączona, wówczas brak analitycznego i racjonalnego myślenia.
Badania pokazują, iż gdy natężenie stresu przekracza możliwości jednostki to automatycznie włącza się najsilniejszy instynkt walka/ ucieczka.
Przerost możliwości wytrzymałości progu bólu fizycznego który związany jest z ryzykiem straty prowadzi do wyjaśnienia zasadności dlaczego inwestorzy wycofują się przedwcześnie i tracą.
Z badań psychologów wynika, iż odczuwanie dyskomfortu i bólu wynikającego ze straty 3 krotnie przewyższa satysfakcje i euforię z zysku. Ten mechanizm klarownie wyjaśnia dlaczego spadki na rynkach są częstsze, gwałtowniejsze niż wzrosty. Wielu inwestorów czerpie zyski w czasie hossy. Bessa zaś prowadzi do naturalnego zarządzania psychiką każdego człowieka mechanizmów obronnych. Owe mechanizmy powodują iż w sytuacji spadkowych - inwestorzy panikują co prowadzi do wycofania się nie zważając na ewentualne straty. Przytłumienie racjonalnego myślenia pierwotnymi mechanizmami obronnymi nie dopuszcza człowieka do podejmowania racjonalnych decyzji.
W Takiej Sytuacji Co Należy Zrobić…
Kluczową jest świadomość, uważność przyglądanie się swoim procesom myślowym i emocjonalnym. W tym celu efektywne okazuje się wykorzystanie ćwiczenia zaczerpniętego z terapii akceptacji i zaangażowania. Ćwiczenie uważności i zatrzymania się.
STOP- proste słowo STOP będzie przypominało o tym, iż warto się zatrzymać w sytuacji dokonywania wyboru.
S- spowolnij,
T- skoncentruj się
O- otwórz się - na to czego tak naprawdę chcesz. Daj miejsce na przeżywanie i doświadczanie swoim myślom i uczuciom. Pozwól na ich swobody przepływ. Tym samym uświadomisz sobie czego tak naprawdę potrzebujesz.
P- podążając za swoimi wartościami, zadaj sobie pytanie: czego chcę, jaką osobą chcę teraz się stać.
Uważność i zatrzymanie nie od razu zmieni twoje życie, lecz pozwoli na przyjrzenie się myślom i emocjom, umożliwi podejmowaniem świadomych decyzji a tym samym zbliży do osiągnięcia tego na czym Ci zależy. Działania w zgodzie z własnymi wartościami. Uświadomienie sobie dlaczego chcę to osiągnąć, jakie korzyści z tego płyną jest kluczowe w kształtowaniu ,, nowego podejścia”.
Dopiero poprzez pracę nad świadomością i odkrycie wyzwalaczy danych stanów emocjonalnych, możemy zdać sobie sprawę z powodów wystąpienia destrukcyjnych mechanizmów i podjąć pracę nad ich zwalczaniem.
Zwrócenie uwagi na to co powoduje, że myślisz w dany sposób, co sprawia, że dana sytuacja wyprowadza Cię z równowagi. Jakie czynniki wyzwalają stres i jak działasz w sytuacji chronicznego przeciążenia nerwowego. Tylko owa świadomość może pozwolić na spektakularne efekty i prowadzić do zmiany.
Istotna jest analiza, wyprzedzanie swoich instynktów, skryptów myślowych, schematów, tendencyjności zachowań. W tym celu warto zastosować ćwiczenie polegające na analizie myśli, które wyzwalają emocje prowadząc do konkretnych działań i podejmowania nie zawsze słusznych decyzji.
Notuj, zwróć uwagę na to co poprzedziło uczucie złości, strachu czy przygnębienia?
W sytuacji chęci zrozumienia swoich procesów myślowych, skryptów i schematów działania efektywna okazuje się pomoc psychologiczna. Korzystanie z ćwiczeń zaczerpniętych z psychoterapii poznawczo- behawioralnej daje możliwość nabywania umiejętności zarządzania i kierowania emocjami pod wpływem stresu. Zwiększając efektywność procesów decyzyjnych.
Nabywanie umiejętności wychwytywania automatycznych myśli, polega na analizie tego co przyszło Ci do głowy gdy zacząłeś czuć złość, strach czy wpadać w panikę w sytuacji spadku inwestycyjnego. Wyjście o krok do przodu pozwoli zatrzymać emocje i racjonalnie myśleć w procesie podejmowania decyzji. Aby zidentyfikować myśli automatyczne , staraj się zauważyć co przychodzi Ci do głowy wówczas gdy odczuwasz silną emocję lub gwałtownie na coś reagujesz. Pomocne okażą się pytania :
-Co przyszło Ci do głowy, zanim zacząłeś się tak czuć, ( kiedy nastąpił spadek ceny twojej inwestycji o czym pomyślałeś)
-Jakie obrazy i wspomnienia nadchodzą w tej sytuacji, ( czy kiedykolwiek- być może w dzieciństwie czułeś się podobnie, częste uczucie za wiedzenia siebie/ innych, lęk przed porażką, oceną). Zastanów się co terga twoimi emocjami i destrukcyjnie wpływa na twoje procesy decyzyjne.
Kolejnym aspektem prowadzącym do paraliżu i deformacji procesu podejmowania racjonalnych decyzji jest lęk i strach. Myśli typu ,, stracę wszystko, nie uda mi się, tyle już poświęciłem, mogłem zyskać itp”. Typowe? Miałeś tak kiedyś? Czy to paraliżuje, jak się tego wyzbyć?
Aby tego uniknąć kluczowym jest uświadomienie sobie, iż lęk jest wpisany w życie każdego z nas. Strach i lęk jest nieodłącznym elementem inwestowania. Musisz zdać sobie spraw ze stres jest związany z ryzykiem i inwestycjami był jest i będzie. Tylko poprzez nabywanie umiejętności jego akceptacji i działania w nim jesteśmy w stanie działać racjonalnie i odnosić zyski.
pozdrawiam serdecznie psycholog, psychoterapeuta Klaudia Put